Ayak Bileği Burkulması Nedir?
Ayak bileğinin yanlış hareketi, bükülmesi, gerilmesi, dönmesi nedeniyle ortaya çıkan yaralanmalardır. Ayak bileği içeri ya da dışarı doğru burkularak incinebilir. Bacak kemiklerini ayağa bağlayan ligament adlı bağlar hasar alabilir. Bu burkulmaların önemli bir bölümü ayak bileğinin dış kısmındaki bağların yaralanması ile ilişkilidir. Ayak bileğindeki burkulma farklı seviyelerde olabilir. Hem sporcular hem tüm toplum ayak bileği burkulması ile karşı karşıya kalabilir. Kişi merdiven çıkarken, otobüsten inerken dahi ani bir hareket değişimi sonucu bileğini burkabilir. Sporcularda ise ayak burkulmaları oldukça sık görülür.
Neden Olur?
- Ayak bileğinin zorlanması (gündelik yaşamda, antrenmanda, spor müsabakasında olabilir)
- Ayak bileğinin bükülmesi
- Zıpladıktan sonra yere inerken dengeyi kaybetme
- Düz olmayan zeminlerde yürümek
- Ayağın üzerine bir nesne gelmesi veya bir kişinin ayağa basması
Ayrıca bazı hastalıklar da kişinin ayak bileği eklemi burkulması ile daha sık karşı karşıya kalmasına neden olabilir.
- Pes kavus (çukur ya da pençe ayak) ayak tipi
- Diyabet
- Sinir hasarları
Sporcularda ayak bileği burkulmalarına birçok farklı durum neden olabilir.
- Yapılan spora uygun ayakkabı giymeme
- Spor yapılan zeminin elverişsizliği
- Sürekli zıplamaya dayanan sporları yapma (voleybol, basketbol gibi)
- Ayak bileğinin sık sık yön değiştirmesine dayanan sporları yapma (tenis, futbol gibi)
Bir kere burkulan bir ayak bileği gelecekteki yaralanmalara daha açık hale gelebilir. Bu nedenle antrenmanlarla ayak bileğini esnek hale getirmek ve güçlendirmek oldukça önemlidir. Spor yapılan zemin ve kullanılan spor ayakkabıya da özen göstermek gerekir.
Ayak Burkulması Belirtileri
Ayak bileği burkulmalarında ayakta ağrı olur ve şişlik görülür. Burkulmanın şiddetine göre belirtiler değişir. Bilekte hassasiyet, morarma, hareket güçlüğü, dengesizlik olabilir. Yaralanmadan sonra kişinin ağrısı çok şiddetliyse bağlarda ciddi bir hasar oluşabilir. Kemik kırığı gibi bir durum söz konusu olabilir.
Fiziksel muayene ile ortopedi uzmanı bilekteki yaralanmanın derecesini tespit edebilir. Kesin tanı için röntgen, MR ve BT çekimlerine ihtiyaç olabilir.
Ayak Burkulmasının Tedavisi
Burkulmanın şiddetine göre tedavi planı belirlenir. Hastada basit bir burkulma varsa ağrı kesiciler ve ayak bileğine sürülecek kremler ile burkulma tedavi edilebilir. Hastanın ağrısı ayağını hareket ettirdikçe artıyor ise ilgili ayak bileğini dinlendirmek gerekir. Bunun için hastaya kısa süreliğine kullanacağı bir koltuk değneği verilebilir. Ayrıca ayak bileğine sarmak için bandaj ya da ayak bileği destek korsesi önerilebilir. Daha ağır olgularda ise alçı uygulaması yapılabilir. Hastaya yürüme botu verilebilir. Bilekteki hassasiyet, şişlik, morluk geçtikten sonra bir egzersiz planı verilebilir, fizik tedavi önerilebilir. Nadiren de olsa bazı dramatik olgularda tedavi için cerrahi müdahaleye ihtiyaç olabilir. Bu durumda hasar görmüş bağ dokuların onarılması veya dokunun bir greft ile yeniden inşa edilmesi gerekir.