Omuz Protezi Nedir?
Ortopedi kliniğinde işlevini kaybetmiş, ağrı yapan eklem bir protez ile değiştirilebilir. Bu protez metal, seramik veya plastik malzemeleri içerir. Günümüzde omuz protezi de çeşitli nedenlerle hareketliliğini kaybetmiş omuz eklemiyle değiştirilebilmektedir. Böylece kişi omzunu yeniden dilediği gibi hareket ettirebilir, ağrılarından kurtulabilir. Kalça ve diz eklemi sorunları kişilerde daha sık görüldüğü için protez ameliyatları da en sık bu eklemlere yönelik olarak yapılır. Daha sınırlı olmakla birlikte omuz protezine ihtiyaç duyan ve bu ameliyat sayesinde yaşamına sağlıkla devam edebilecek olan da birçok hasta vardır. Omuz kireçlenmesi ve omzun geçirdiği travmalar neticesinde oluşan kırık ya da tedavi edilmemiş kas yırtılması olgularında omuz protezine başvurmak gerekebilir. Bir omuz protezi ameliyatı omuz eklemini oluşturan yuvarlak yapıdaki baş kısım (humerus başı) ile karşısında onunla eklemleşen yuvanın (glenoid) çıkarılıp tıraşlanıp protezler ile desteklenerek yeniden yerleştirilmesini içerir.
Omuz Protezi Ameliyatı Ne İçin Yapılır?
Hastanın omzunda geçmeyen ağrılar varsa, omzun hareket kabiliyeti yok olmuş ya da kısıtlanmışsa ve uygulanan diğer tedavilerle de hastaya bir fayda sağlanamamışsa omuz protezini düşünmek gerekir. Omuz protezine ihtiyaç duyulan hastalıklar şu şekildedir:
- Kireçlenme
- Eklem yapısının bozulması ile oluşan romatizmal rahatsızlıklar
- Omuz kaslarındaki yırtıkların tedavi edilmemesi ya da yanlış tedavi edilmesi nedeniyle yırtıkların büyümesi
- Çok parçalı kırıklar
Protez Çeşitleri
Günümüzde farklı türleri vardır. Tercih edilecek protez hastadan hastaya değişebilir. Ancak birçok hasta grubunda tercih edilen protez total omuz protezidir.
Total Omuz Protezi: En sık uygulanan protez türüdür. Kireçlenme veya romatizmal hastalıklar nedeniyle omuz ekleminin aşındığı olgularda tercih edilebilir. Ameliyat omuz başı ve yuvasının düzeltilip, protezlerin sabitlenmesi ve eklemin yeniden yerine sabitlenmesini içerir. Bu protezin uygulanabilmesi için omzu hareket ettiren rotator manşet kaslarının sağlam olması gerekir.
Parsiyel Omuz Protezi: Günümüzde daha az kullanılmaktadır. Eklemin sadece baş kısmının (humerus) protez ile değiştirilmesini kapsar. Kireçlenme ve kırık olgularında düşünülebilir. Bu protezin uygulanabilmesi için de omuz rotator manşet kaslarının sağlam olması gerekir.
Ters (Reverse) Omuz Protezi: Kırık, kırıklı çıkık ve omuz ekleminin aşırı aşındığı olgularda 10 yıldan uzun bir süredir uygulanan protez türüdür. Diğer protez türleriyle omzun fonksiyonel becerilerini geri kazanamayacağı düşünülen olgularda ters omuz protezine başvurulabilir. Böylece hastalar yeniden omuzlarını yukarı, sağa, sola hareket ettirebilirler.
Omuz Protezi Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci
Hastalar ameliyattan 2-4 gün sonra taburcu edilebilir. Genellikle yaklaşık 1 ay kol askısı kullanmak gerekir. Hastanın bu süreçte ağrısı olabilir. Ameliyat sonrası kontroller 2. ve 6. haftalarda yapılır. Ameliyatı yapan hekimin önerisine göre hastaya fizik tedavi de başlanabilir. Ameliyat sonrası dikkat edilmesi gereken hususlar şöyledir:
- Dikişleriniz alınana dek banyo yapmayın.
- Kıyafet giymek ve yemek yemek için ilk 2 hafta yanınızdakilerden destek alın.
- İlk 1 ay araba kullanmayın.
- Kol askınız çıkmadan 2 kg üzeri bir ağırlık kaldırmayın.
Günümüzde uygulanan omuz protezleri en az 20 yıl sorunsuz olarak kullanılabilmektedir.