Kalça Protezi Ameliyatı

Kalça ekleminin işlevini yerine getirememesi sonucu kalça protezi ameliyatına başvurulabilir. Kalça protezi ameliyatı, leğen kemiğinde bulunan asetabulumanın (kalça yuvası) olduğu bölgeye metal, plastik, seramik karışımı yeni bir yuva ve problemli femur başı yerine metal/seramik bir protez yerleştirilmesini içerir. Bu iki parça birbiriyle eşleşir. Bu şekilde kalça ekleminin iki parçası da değiştirilmiş olur. Bu işleme total kalça protezi ameliyatı denir. Bu ameliyat doğru hastalara, doğru zamanda uygulandığında oldukça iyi sonuçlar verir. Hasta günlük hareketlerini yapar, yürür, oturur, kalkar, eğilir. Protez ameliyatı sonrası düzenli muayene ve tetkiklerle protezin takip edilmesi gerekir. Kalça protezlerinin kullanım süresi 15-25 yıl arasıdır. Bu süre hastanın hareketliliğine, kemik dokusunun değişimine ve kullanılan protezin kalitesine bağlı olarak değişir.

Kalça Protezi Ameliyatı İçin Doğru Zaman

Eklem hasarlarında protez uygulamasını en son seçenek olarak değerlendiririz. Daha önce yapılan işlemlerle hastanın ağrıları azalmamış hatta aksine artmışsa, istirahat ederken de bu ağrılar devam ediyorsa, kişinin hareketliliğinde ciddi sorunlar varsa, yürürken, merdiven çıkarken, çorap giyerken sorun yaşıyorsa, sürekli baston kullanma ihtiyacı duyuyorsa bu noktada kalça protezi ameliyatı gündeme alınmalıdır.

Kalça Protezi İçin Bir Yaş Sınırı Var mı?

Kalça eklemi problemleri genellikle 50 yaş sonrasında kendini gösterir ve ameliyat genellikle 50 ila 80 yaş arasındaki hastalara uygulanır. Ancak klinik pratikte genç hastalara protez ameliyatı yapmanın herhangi bir sakıncası yoktur ve kalça protezine ihtiyaç duyan birçok genç hastaya da bu ameliyat yapılmıştır. Örneğin, kalça eklemini tutan romatizmal sorunları olan genç bir hastaya kalça protezi ameliyatı rahatlıkla yapılabilir. Ciddi sakatlıklar geçiren ve kalça eklemi hasar görmüş kişilere hatta sporculara da bu ameliyat uygulanabilir. Elit tenisçilerden biri olan Andy Murray bu hastalardan biridir. Murray’nin kalça protezi ameliyatı geçirdiğini ve 1 yıl sonra yeniden rekabetçi düzeyde tenis sahalarına geri döndüğünü belirtmekte yarar var.

Kalça Protezi Ameliyatı Güvenli Bir Ameliyat mı?

Evet. Kalça protezi ameliyatı, hasarlanmış ve artık işlevini yerine getiremeyen kalça ekleminin yerinden çıkarılıp yerine aynı işlevi görebilecek bir materyalin yerleştirilmesini içerir. Bu protez titanyum, plastik ve metal parçalardan oluşan üstün bir sağlık teknolojisidir. Kalça protezi ameliyatı ilk kez 1969’da ABD’de gerçekleştirilmiştir. 50 yıldan uzun süredir uygulanan bir tedavidir. Zaman içinde de kullanılan protezin kalitesinde ve cerrahi tekniklerdeki gelişmeler sayesinde çok daha iyi sonuçlar alınan bir tedavi yöntemi olmuştur. Protezlerin kullanım ömürleri artmış ve vücuda uyum sağlamaları kolaylaşmıştır.

Ameliyat Nasıl Yapılır?

Kalça protezi ameliyatı genel anestezi altında ameliyathanede yapılır. Yıpranmış ve işlevini kaybetmiş eklem yüzeyleri vücuttan çıkarılır. İlgili noktaya kalça protezi yerleştirilir. Kalça protezi, uyluk kemiğinin içindeki kanala yerleştirilen saplı bir protez ve leğen kemiğindeki yuvaya yerleştirilen bir çanağı içerir.

Kalça Protezi Sonrası Spor Yapabilir miyim?

Evet yapılabilir. Ancak bazı önemli detaylara dikkat edilmesi gerekir. Ameliyattan sonra spor yapmak için bir süre beklemek gerekir. Bu süreçte istirahat önemlidir. Kalça protezi ameliyatı olan hasta düzlükte uzun yürüyüşlere çıkabilir, bisiklet kullanabilir, yüzebilir. Ancak kişilerin kalçaya aşırı yük bindirecek zıplama ve ani hareketleri içeren sporları yapmaması gerekir. Basketbol, tenis, koşma gibi sporlardan kaçınılmalıdır. Yine çarpışmalara neden olabilecek futbol gibi sporlardan da uzak durulmalıdır. Bu tür sporları yapmak veya aşırı kilo alarak kalçaya fazla ağırlık yüklemek protezi yıpratacaktır.

Kalça Protezi Ameliyatı Sonrası Günlük Yaşamda Nelere Dikkat Etmeli?

Hastaların ameliyattan hemen sonra koltuk değneği, yürüteç veya baston yardımıyla yürümeleri gerekebilir. Ameliyat sonraki ilk 1 ay protezi korumak önemlidir. Bu nedenle banyo yaparken, alışverişe çıkarken, yemek yaparken kişilerin yanında yardımcı olacak birinin bulunması tavsiye edilir. Ayrıca tuvalet, banyo gibi yerlere tutamaç yaptırmak oturup kalkmayı kolaylaştıracaktır. Bu 1 aylık sürecin ve doktor kontrollerinin ardından hastaların büyük bir bölümü günlük aktivitelerini bireysel olarak yapmaya başlayabilir. Oturma, kalkma, yürüme gibi eylemlerde sorun yaşamazlar, ağrı duymazlar.

Kalça Protezi Ameliyatı Sık Sorulan Sorular

Kalça eklemi, vücudun tüm yükünü taşır, rahatça yürümeyi ve oturup kalkmayı sağlar. Ancak kalça ekleminde meydana gelen aşırı kireçlenme, kırık-çıkık ya da romatizmal hastalıklar eklemin büyük ölçüde işlevini yerine getirememesine yol açar. Bu da kişinin yaşamını olumsuz etkiler. Bu noktada kalça protezi ameliyatı düşünülür. Hastalarımızın aklında da kalça proteziyle ilgili çok fazla soru işareti var. Kalça protezine dair sık sorular sorulara yanıt verdik.

Kalça protezine ne zaman başvurulmalı?

Kalça protezi, hastaya ağrı veren, yıpranmış, görevini yerine getiremeyen kalça ekleminin yerine geçen bir implanttır. Kalça ekleminin artık işlevini yerine getiremediği noktada kalça protezine ihtiyaç duyulur. Eklemdeki aşırı kireçlenme, travmalar, romatizmal hastalıklar, tümörler nedeniyle kalça protezine başvurulabilir.

Kalça protezi için yaş sınırı var mı?

Teknik olarak 18 yaşını geçmiş her bireye kalça protezi ameliyatı yapılabilir. Ancak 40-50 yaş öncesinde proteze ihtiyacı olan hasta grubu oldukça sınırlıdır. Zira protez ameliyatının en önemli nedeni kireçlenmedir. Kireçlenme ile de erken yaşlarda çok nadiren karşılaşılır. Ameliyatın teknik olarak bir üst yaş sınırı da yoktur. Ancak hastanın genel sağlık durumu iyi değilse, ameliyatı/anesteziyi kaldırması güçse hastaya protez ameliyatı uygulanmaz.

Kalça protezi kimler için uygun değil?

Aktif enfeksiyonu olan, onkolojik tedavi gören ya da yatağa bağımlı hastalara protez ameliyatı uygulanmaz.

Kalça protezi çeşitleri nelerdir?

Farklı tipte ve markada birçok kalça protezi mevcuttur. Ancak temelde kalça protezleri ikiye ayrılır; yarım ve total protez. En sık uygulananı total kalça protezidir. Bazı kırık olgularında yarım diz protezi düşünülebilir.

Kalça protezinin ne kadar süre kullanılabilir?  

Kalça protezi ömür boyu kullanılabilir. Nadiren 40 yaş altına uygulanan protezler zaman içinde ağrı yapabilir ve/veya işlevini yitirebilir. Bu durumda protezin yenisiyle değiştirilmesi düşünülür.

Ameliyat nasıl yapılır?

Ameliyat genel anestezi altında, yıpranmış kalça ekleminin çıkarılıp, hastanın kendi anatomisine uygun yeni bir kalça ekleminin yerleştirilmesini içerir. İşlem sıklıkla artroskopik olarak yani kalça ekleminin çevresinde açılan küçük deliklerden ekleme ulaşılması suretiyle gerçekleştirilir. Hasta ameliyattan genellikle bir gün sonra ayağa kaldırılır, yardımla yürütülür. Genellikle hastaneden 3-4 gün sonra taburcu olur.

Ameliyat sonrası nelere dikkat edilmeli?

Taburcu olduktan sonra en az 1 hafta kadar da hastanın evde istirahat etmesi gerekir. Ameliyatı yapan hekim tarafından önerilen egzersizleri yapması önemlidir. Bu süreçte hastanın hareketlerini yavaş ve dikkatli yapması önerilir. Bu dönemde “düşme” en istemediğimiz durumdur. Zira protez kalça ekleminden çıkabilir, kemiklerde kırık meydana gelebilir.  Hastanın uzun yürüyüşlere çıkmak, toplu taşımaya binmek, tek başına araç kullanmak için 1 ay kadar daha beklemesi gerekir.