Ayak Bileği Eklemi

Ayak bileği eklemi vücudun en fazla yük taşıyan eklemlerinden biridir. Kompleks bir yapıya sahip olan ayak bileği tibia, fibula ve talus adı verilen kemiklerden oluşmaktadır. Kıkırdak yapıları, bağ dokuları ve diğer yumuşak dokularla sarılı haldedir. Ayak bileği dendiğinde akla gelen ilk sağlık sorunu ayak bileği burkulmalarıdır. Sık görülen bir durum olan ayak bileği yaralanmaları toplumun her kesiminde görülebilir.

Ayak Bileği Eklemi Yaralanmaları Nelerdir?

Ayak bileğinde görülen yaralanmalar en sık burkulma şeklindedir. Burkulmalar spor esnasında olabileceği gibi günlük yaşam içinde, iş yerinde veya evde de meydana gelebilir. Ayak bileği yaralanmaları şöyledir:

• Ayak bileği burkulmaları
• Travma (trafik kazası, düşme gibi) neticesinde oluşan kırık ve çatlaklar
• Lateral bağ yaralanmaları
• Aşil tendonunun zedelenmesi

Ayak Bileği Eklemi Yaralanmalarının Nedenleri

Spor müsabakası esnasında ayak bileğinde yaralanma oluşabilir. Özellikle sürekli zıplama hareketinin yapıldığı basketbol, voleybol gibi sporlarda daha çok görülür. Zıplamak için ayak bileğinden güç almak gerekir. Yere inerken de ayak bileğine yine bir basınç uygulanır. Futbol ve tenis gibi sporlarda da yine ayak bileği yaralanmaları ile sık karşılaşılır. Bununla birlikte tüm spor dallarında ayak bileği yaralanması riski vardır.

Travmalar da ayak bileği yaralanmalarına yol açar. Trafik kazaları, düşme, bileğe alınan darbeler, silahlı saldırılar sonucunda ayak bileğinde yaralanma olabilir.

Aşırı kullanım sonucunda ayak bileğinde sorunlar ortaya çıkabilir. Uygunsuz zeminde yapılan aktiviteler, yanlış ekipman kullanımı, aşırı yüklenme, meslek hastalıkları, bazı ev işleri neticesinde ayak bileğinde yaralanmalar olabilir. Tendinit, yumuşak doku problemleri, tekrarlayan ödemler, sinovitler, kemik ödemi, stres kırığı gibi ortopedik sorunlar meydana gelebilir.

Ayak Bileği Yaralanmalarının Belirtileri

Yaralanmanın şekline ve şiddetine göre belirtiler değişebilir. Ayak bileği yaralanmalarında ortaya çıkan semptomlar şöyledir:

• Şişme: Ayak bileği yaralanmalarının hemen hemen hepsinde olur.
• Ağrı: Tüm ayak bileği yaralanmalarında bir ağrı olur. Ağrının şiddeti yaralanmadan yaralanmaya ve kişiden kişiye değişir. Örneğin, basit burkulmalarda ağrı daha hafifken, bağ kopmalarında ağrı çok daha şiddetlidir. Kişi ayağının üzerine basmakta dahi güçlük çeker.
• Bilekten gelen ses: Tendon yaralanmaları veya kas yırtılmaları neticesinde özellikle aktivite sırasında ayak bileğinden kopmaya benzer sesler gelebilir.
• Morluklar: Yaralanmadan sonraki 1-2 gün içinde ilgili bölgede morarmalar olabilir.

Tanı

Ayak bileği yaralanmalarına ilk aşamada ortopedi ve travmatoloji doktorunun yaptığı fiziksel muayene ile tanı konabilir. Hekimin muayenesi neticesinde özellikle kırık şüphesi varsa röntgen çekilebilir. Bağ dokuda ve kıkırdak yapıda hasar olup olmadığını görmek için ise MR görüntülemesi yapılabilir.

Ayak Bileği Burkulmalarında Tedavi

Yaralanmanın tipine ve şiddetine göre tedavi planlanır. Hastanın sağlıklı bir şekilde ayağını kullanmaya başlaması ve ağrılarının geçmesi amaçlanır. Basit ayak burkulmalarına yapılabilecek ilk uygulamalar şöyledir:

• Buz uygulaması: Yaralanmanın olduğu bölgeye buz uygulayarak, şişliğin giderilmesi ve ağrının hafifletilmesi amaçlanır. Buz cilde direkt temas etmemeli, buz ve bilek arasına için ince bir havlu konulmalıdır. Günde 3-4 kez 15 dakika kadar buz uygulaması yapılabilir.
• Bir yastık yardımıyla ayağı yüksekte tutmak ağrı ve şişliği azaltabilir.
• İstirahat: Basit bilek burkulmalarında temel tedavi istirahattir. Kimi zaman kas gevşetici krem ve ağrı kesiciler de tedaviye eklenebilir.
• Bandaj: Yaralı ayak bileğini bir bandaj ile sarmak veya ayak bilekliği takmak faydalı olabilir. Böylece yaralı bölge sabit hale getirilir.

Ancak her ayak bileği yaralanması basit değildir. Özellikle 3. derece yaralanmalarda daha ileri tedavilere başvurmak gerekebilir. Bunlar nelerdir?

• Alçı uygulaması ya da atellerle bileğin sabitlenmesi
• Yürüme botu kullanımı
• Fizik tedavi
• Cerrahi tedavi