Artrit Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir?
Artrit nedir sorusunun cevabı kısaca eklem iltihabıdır. Eklemlerimiz sayesinde sağlıkla hareket eder, hayatımızı sürdürürüz. Omuz, diz, dirsek, bilek, kalça, el bileği, ayak bileği gibi eklemlerimizin hareketliliği sayesinde günlük yaşamımıza devam edebiliriz. Ancak çeşitli nedenle bu eklemlerimizden bazıları iltihaplanabilir. Bu duruma da artrit denir.
Artrit Nedir
Artrit, eklem iltihaplanması demektir. Vücudun kendisi tarafından otoimmün bir hastalık olarak ortaya çıkabilir (romatoid artrit gibi), aşınma ve yıpranma sonucu oluşabilir(osteoartrit gibi) ya da geçirilen enfeksiyonlar, travmalar gibi birçok nedenlerle artrit olguları görülebilir. Daha çok diz, ayak bileği, kalça, el bileği ve el parmağı eklemlerinde olur. Eklem üzerinde ağrı, ısı artışı, kızarıklık, şişlik ve hareket kaybına yol açar.
Artrit Çeşitleri Nelerdir?
Birçok farklı artrit tipi vardır. Bunlar nelerdir?
- Romatoid Artrit: Otoimmün bir hastalıktır. Genellikle el ve ayak eklemlerini etkiler. Hastalığın temel nedeni bağışıklık sisteminin aslında kendisini korumak için oluşturduğu antikorları yanlışlıkla eklemlere göndermesidir. Bunun sonucunda da eklemler hasar görebilmektedir.
- Ankilozan Spondilit: Bir diğer otoimmün artrit tipidir. Genellikle kalça eklemini etkiler. Bel ve omurgada ağrıya neden olabilir. Gençlerde sebepsiz yere uzun süreli devam eden bel ağrısında şüphelendiğimiz hastalıklardan biridir.
- Osteoartrit: Daha çok yaşlılarda görülen bir artrit tipidir. Genellikle diz eklemini etkiler. Eklemde katılaşma hissi ve hareketsizlik ile karakterizedir. Yaşlanma, eklemlerin yıpranması, travmalar, düşmeler gibi bir dizi neden osteoartrite yol açabilir.
- Psoriatik artrit: Sedef hastalığı olan insanlarda izlenmesiyle bilinen bir artrit türüdür. Psoriatik artritin her 5 sedef hastasından birini etkilendiği bildirilmektedir. Neredeyse tüm eklemleri etkileyebilir.
- Reaktif Artrit: Diz ve ayak bileğini etkileyen bir artrittir. Vücudun geçirdiği herhangi bir enfeksiyona bağlı olarak gelişebilir.
- Septik Artrit: Acil tedavi gerektirmesiyle diğer artrit tiplerinden ayrılan bir hastalıktır. Kan yoluyla vücuda giren zararlı organizmaların eklemlere ulaşarak eklemde iltihaplanmaya yol açmasıdır. Sıklıkla diz, kalça ve omuz eklemini etkiler.
- Gut Artriti: Sıklıkla ayak parmak eklemlerini etkiler. Eklemde ağrı, şişlik, kızarıklık olabilir. Ayrıca eklemde ciddi bir hassasiyette gelişir. Bu nedenle ilgili eklemi kullanmak oldukça güç bir hale gelir. Gut artritinin temel nedeni vücutta fazla ürik asit birikmesidir.
- Aralıklı Artrit: Behçet hastalığı, Ailevi Akdeniz Ateşi gibi otoimmün hastalıklar nedeniyle aralıklarla görülen bir artrit tipidir.
Eklem İltihabı Neden Olur?
Yukarıda belirttiğimiz gibi birçok farklı artrit tipi vardır. Eklem iltihaplarına genellikle otoimmün sorunlar, dejenerasyon ve enfeksiyonlar neden olabilmektedir. Eklem iltihaplarının nedenleri şu şekildir:
- Otoimmün hastalıklar
- Kalıtsal nedenler
- Eklemin aşınması, yıpranması
- Obezite
- Eklem travmaları (trafik kazası, yüksek düşme gibi)
- Sedef hastalığı
- Geçirilen enfeksiyonlar
- Kana karışan bakteriler
- Normal şartlarda böbreklerden idrarla atılan ürik asitin vücutta aşırı birikimi (sürekli et ve balık ürünü tüketimi buna neden olabilir)
Eklem İltihabı Belirtileri
Tipine göre değişmekle birlikte tüm artritlerde görülen bazı temel semptomlar şöyledir:
- Eklem ağrısı
- Eklemde şişlik, kızarıklık, ısı artışı
- Eklemin sağlıkla hareket edememesi
- Aritmi, konjuktivit (Romatoid artrit)
- Gözde şişlik, kızarıklık, bulanık görme (Ankilozan spondilit)
- Ateş (Reaktif ve septik artrit)
- Şok tablosu, düşük tansiyon, bilinç kaybı (Septik artrit)
Eklem İltihabı Tedavisi
Eklem iltihabı tedavisi multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Ortopedi uzmanı, romatoloji uzmanı, fizik tedavi uzmanı hekimler tarafından hasta değerlendirilir ve tedavisi planlanır. Artritin tipine göre tedaviye karar verilir. Romatoid artritin tedavisi ağızdan alınan düzenli ilaçlarla yapılırken, ankilozan spondilit olgularında ilaçlarla birlikte hastalığın tutulduğu ekleme bağlı olarak cerrahi tedavi değerlendirilir. Osteoartritte ise eklem için enjeksiyonlar yapılabilir ve gerekli olgularda cerrahi düşünülür.